Portalo:Biologio
Biologio estas la scienco de la vivo. Tiu scienco studas la karakterojn kaj funkciadon de la vivaĵoj, ilian naskiĝon kaj devenon, la interrilatojn de vivaj estaĵoj inter si kaj kun ilia ĉirkaŭa medio.
Biologio ampleksas larĝan spektron de sciencaj kampoj, kiuj ofte konsistigas sendependajn disciplinojn. Ĉiuj el ili studas la vivon je diversaj organizniveloj.
La vivo estas studata je molekula nivelo fare de molekula biologio, biokemio kaj molekula genetiko. Je la nivelo de la ĉelo, ĝin studas ĉelbiologio kaj je plurĉela nivelo, ĝin studas fiziologio, anatomio kaj histologio. Disvolviĝ-biologio studas vivon je la nivelo de la disvolvo kaj konstruo de la individuaj estaĵoj.
Kromatoforoj (aŭ pigmentĉeloj) estas pigmento-enhavantaj kaj lumoreflektantaj ĉeloj, kiuj troviĝas en amfibioj, fiŝoj, reptilioj, krustacoj kaj cefalopodoj. Tiuj ĉeloj plejparte estas la kaŭzo de la koloro de la okuloj kaj de la haŭto de malvarmsanguloj. Ili formiĝas en la neŭra kresto dum embria kreskado. Plenkreskaj kromatoforoj estas grupataj laŭ siaj koloroj (pli ĝuste laŭ siaj kolornuancoj) en blanka lumo: flava (ksantoforoj), ruĝa (eritroforoj), iriza (iridoforoj), blanka (leŭkoforoj), bruna/nigra (melanoforoj), kaj blua (cianoforoj). La termino povas ankaŭ referenci al la membrano en iu formo de fotosinteza bakterio.
Kelkaj specioj povas rapide ŝanĝi sian koloron per meĥanismoj kiuj movas pigmentojn kaj ŝanĝas la direkton de reflektivaĵoj en kromatoforoj. Tiu procedo, ofte uzata kiel kamuflo, nomiĝas fiziologia koloroŝanĝo. Cefalopodoj kiel la polpo havas malsimplan kromatoforajn organojn, kontralatajn de muskoloj. Vertebruloj kiel ĥameleonoj faras simile uzante ĉelan signaladon. Tiuj signaloj povas esti hormonoj aŭ neŭrotransmisiiloj kaj povas esti kaŭzitaj de ŝanĝiĝoj en humoro, temperaturo, streso, aŭ videblaj ŝanĝiĝoj en la ĉirkaŭamedio.
Malkiel malvarmsanguloj, mamuloj kaj birdoj havas nur unu tipon de kromatoforeca ĉelo: la bruna/nigra. Tiu tipo de kromatoforo en malvarmsanguloj estas studata de sciencistoj por kompreni homan malsanon kaj kiel ilo en medicina malkovro.
Novaj artikoloj en kategorio:Biologio:
Meta-Wiki Koordino de Vikimediaj projektoj |
Vikipedio La libera enciklopedio |
Vikilibroj La liberaj manlibroj |
Vikifontaro La libera biblioteko |
- Castelobranco, ekde la 28-a de aprilo, 2008.
- Crowberin, ekde la 5-a de majo, 2008.
- Tlustulimu, ekde la 18-a de januaro, 2009
- pino, ekde la 18-a de januaro, 2009
- Frglz, ekde la 8-a de septembro, 2012
- Marek Mazurkiewicz (diskuto), ekde la 31-a de januaro, 2013
Ĉu vi volas helpi?
Pluredaktu tiujn ĉi paĝojn:
redaktiLa artikoloj pri biologia klasado/taksonomio bezonas multe plibonigadon. Pluraj el ili estas ĝermoj.
Nun (la septembro 2014) ekzistas 24 artikoloj sen biologia klasado. Jen kelkaj:
Nun (la septembro 2014) ekzistas 596 ([1]) ĝermoj pri biologiaj temoj. Jen kelkaj:
Traduku tiujn ĉi paĝojn
redaktiPlantoscienco
redaktiFungoscienco
redakti- de:Allodus podophylli
- d:Q10609301 Olpidiacae
- d:Q320999 Lentinula edodes - esperanta nomo: Ŝitako[1]
Biokemio
redakti- en:Fertilisation
- en:Vitamin K K-vitamino
- en:Tetrahydrocannabinol
- en:Vitamin B6 B6-vitamino
- en:Monomer Monomero
Genetiko
redaktiĈelbiologio
redaktiFiziologio
redaktiMikrobiologio
redaktiZoologio
redakti- en:Ctenophore Ktenoforo
- en:Herbivory
- en:Carnivore
- en:Gastropoda Gastropodo
- en:Ichthyology
- en:Panthera
- en:Ejaculation