Posada (dawniej Posada Olchowska) – dzielnica miasta Sanoka.

Posada
Dzielnica Sanoka
Ilustracja
Widok na dzielnicę od południa
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Miasto

Sanok

Data założenia

XV wiek

W granicach Sanoka

1 kwietnia 1931

Populacja 
• liczba ludności


8 000

Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Posada”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Posada”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Posada”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Posada”
Ziemia49°32′51″N 22°12′44″E/49,547500 22,212222

Jest położona przy drodze krajowej nr 84 w południowo-wschodniej części miasta. Od południa graniczy z wsią Stróże Wielkie, od wschodu z Zahutyniem, od północy przylega do rzeki San.

Historia

edytuj
 
Były dom gminny Posady Olchowskiej
 
Ulica Lipińskiego i siedziba Autosanu (w tle)

Pierwszy zachowany zapis pochodzi z 1432 jako Possada (zob. Głuchoniemcy). W średniowieczu (XVI wiek) wieś służebna należącą do zamku sanockiego, położona na południowy zachód od miasta. Wówczas była określana jako Posada Sanocka lub Posada (później jako Posada Sanocka określano dzisiejszą dzielnicę Zatorze). Nazwa Posada Olchowska pojawiła się pod koniec XVIII wieku. Pierwotnie wieś rozwinęła się przy obecnej ulicy Kołłątaja („stara droga”) i biegnącym wzdłuż Potokiem Stróżowskim (obecna główna arteria dzielnicy i całego miasta, ulica Kazimierza Lipińskiego, przebiega równolegle obok).

Od 1866 istniała jako oddzielna gminna jednostka administracyjna – Posada Olchowska. Na terenie Posady jeszcze w XIX wieku powstała fabryka pn. Pierwsze Galicyjskie Towarzystwo Akcyjne Budowy Wagonów i Maszyn. W 1900 ludność Posady Olchowskiej liczyła 2645 osób (w tym 2531 Polaków). W 1907 po dwóch latach wybudowano dom gminny.

Podczas działań wojennych w 1915 spaleniu uległa część dzielnicy na tzw. Szklanej Górce. W tym samym Rosjanie zdewastowali również Fabrykę Wagonów, poprzez kradzież maszyn i wywóz materiałów do produkcji. 28 lutego 1925 doprowadzono oświetlenie elektryczne dla mieszkańców Posady.

Stanowisko naczelnika gminy Posada Olchowska sprawował Maciej Kluska od 2 marca 1904 do 20 marca 1931. W 1931 gmina Posada Olchowska przestała istnieć jako samodzielna jednostka, gdyż została wcielona do granic miasta Sanoka (starania w tym celu trwały od 1925). W rozmowach poprzedzających wcielenie uczestniczyły osoby powołane w skład komisji, które miały prowadzić rozmowy w Wydziale Powiatowym. Miasto było reprezentowali burmistrz Sanoka, Tadeusz Malawski, jego zastępca Jan Rajchel oraz wybrani radni (m.in. inż. Wilhelm Szomek, dr Salomon Ramer), zaś Posadę naczelnik gminy Maciej Kluska oraz asesorowie (Juliusz Bruna, Stanisław Zoner) i radni[1]. Przyjmuje się, iż przyłączenia dokonano 24 marca 1931[2]. Przyłączenie zatwierdziło rozporządzenie Rady Ministrów RP o rozszerzenie granic miasta Sanoka, które weszło w życie 1 kwietnia 1931[3] i prawnie zniosła samoistność Posady Olchowskiej[4].

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Posadzie Olchowskiej.

15 września 1931 biskup Anatol Nowak konsekrował na Posadzie pierwsza świątynię katolicką pw. Najświętszego Serca Jezusowego. Funkcjonowała również bożnica żydowska której przed 1939 przewodzili Osias Barth i Dawid Herzberg. W 1932 Stowarzyszenie Praca i Życie oddało do użytku Dom Robotniczy (później Zakładowy Dom Kultury).

Pisarz Kalman Segal w swojej powieści pt. Nad dziwną rzeką Sambation, napisanej w 1955 i wydanej w 1957, opisał Posadę określając ją jako dzielnicę robotników i ubóstwa[5].

Cechą charakterystyczną i znakiem rozpoznawczym opartym na folklorze dawnej podmiejskiej wsi jest pieśń pt. „Sowa na gaju”. Jej melodia jest odtwarzana trzy razy dziennie z budynku domu gminnego[6].

Zwyczajowy podział dzielnicy

edytuj
  • Posada, Szklana Górka, Jerozolima, Łany, Czerkiesy
  • Osiedla: Robotnicza, Szklana Góra, Jerozolima
  • Ulice: Mateusza Beksińskiego, Kolejowa, Stanisława Konarskiego, Macieja Kluski, Dworcowa, Wierzbowa, Stolarska, Zagumna, Wesoła, Nowa, Władysława Reymonta, Rzemieślnicza, Robotnicza, Słoneczna, Kazimierza Lipińskiego, Wolna, Stróżowska, Leszka Kawczyńskiego, Jesienna, Wiosenna, Słoneczna, Wolna.

Obiekty i zabudowa

edytuj
Transport i przemysł

Przypisy

edytuj
  1. Wojciech Sołtys, Miasto i jego władze, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 511.
  2. Sokół Sanok [online], sokolsanok.pl [dostęp 2017-11-26].
  3. Dz.U. z 1930 r. nr 86, poz. 668
  4. Z życia prowincji. Wielki Sanok. „Gazeta Lwowska”. Nr 4, s. 4, 8 kwietnia 1931. 
  5. Kalman Segal: Nad dziwną rzeką Sambation. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1957, s. 74–76.
  6. Waldemar Och. Kalendarium sanockie 2005–2010. „Rocznik Sanocki 2011”, s. 277, 2011. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj