Edukira joan

Dario III.a

Wikipedia, Entziklopedia askea
Dario III.a

Faraoi

K.a. 336 - K.a. 332
Artaxerxes IV.a Arses - Alexandro Handia
Xah

K.a. 336 - K.a. 330
Artaxerxes IV.a Arses - Bessos
satrapa

Bizitza
JaiotzaPersis (en) ItzuliK.a. 380 aldean
HeriotzaBaktrianaK.a. 330eko uztaila (49/50 urte)
Hobiratze lekuaPersepolis
Familia
AitaArsames
AmaSisygambis
Ezkontidea(k)Stateira (en) Itzuli
Abandokht (en) Itzuli
Seme-alabak
Haurrideak
LeinuaAkemenestar dinastia
Jarduerak
Jarduerakmonarka
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaZoroastrismoa

Dario III.a Kodomano[1] (Txantiloi:Lang-pe, Dāriyūsch; antzinako persieraz: Dārayavahusch‎, Dārayavausch; antzinako grezieraz: Δαρεῖος; latinez: Darius; Persia, K.a. 380 aldean - Baktriana, K.a. 330), jaiotza izena Artaxata, Persiako erregea izan zen K.a. 522 eta K.a. 486 bitartean, Akemenestar dinastiaren azkena.

Artaxata Arsames eta Sisigambisen semea, eta Artaxerxes II.a Mnemonen biloba zen; zehar ahaidetasuna zuen, beraz, Persiako erregeren familiarekin. Baina K.a. 336an tronuratu egin zen, Bagoas bizirrak Artaxerxes erregea eta honen seme Arses hil ondoren[2]. Errege bihurtu ondoan hartu zuen Dario izena.

Darioren ihesa Gaugamelako guduan. Erliebea bolian, XVIII. mende

Persiar Inperio ez-egonkorrean kontrola ezartzen saiatu zen errege izendatu berria. Pribilegiorik galdu nahi ez zuten satrapen agintepean zeuden lurralde asko; mendeko kontentagaitz eta altxamendurako prest zeudenak ere asko ziren. Kanpora begira, Filipo II.a Mazedoniakoa zen mehatxurik handiena, baina K.a. 336ko urrian hil zuten[3], eta horrek bertan behera utzi zuen persiarren aurkako kanpaina.

K.a. 334an Alexandro Handiak, Filiporen ondorengoak, Asia Txikia inbaditu zuen, greko-mazedoniar gudarostearen buru zela. K.a. 333an Dariok berak hartu zuen persiar armadaren gidaritza, mazedoniar erregeari aurre egiteko; baina Issosko guduan, K.a. 333ko azaroaren 12an, izugarrizko porrota jaso zuen, eta ihesari eman zion, familia eta gainerako guztia atzean utzita. Gaugamelako zelaian, Mesopotamian, berriz egin zion buru Alexandroren gudarosteari. Baina desegigoa itzela pairatu zuen Gaugamelako guduan ere, K.a. 331ko urrian. Horren ondoren, satrapa talde batek bahitu zuen Dario eta, Alexandroren osteak hurbil zirela-eta, hilaraztea erabaki zuten. Rayn hil zuten, gaur egungo Teherandik ekialdera[4].

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Dario III.a Aldatu lotura Wikidatan