Przejdź do zawartości

Gyula Horn

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gyula Horn
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 lipca 1932
Budapeszt

Data i miejsce śmierci

19 czerwca 2013
Budapeszt

Premier Węgier
Okres

od 15 lipca 1994
do 6 lipca 1998

Przynależność polityczna

Węgierska Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Péter Boross

Następca

Viktor Orbán

Przewodniczący Węgierskiej Partii Socjalistycznej
Okres

od 1990
do 1998

Przynależność polityczna

Węgierska Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Rezső Nyers

Następca

László Kovács

podpis

Gyula Horn (wym. [ɟulɒ horn]; ur. 5 lipca 1932 w Budapeszcie[1], zm. 19 czerwca 2013 tamże[2]) – węgierski polityk, urzędnik państwowy, dyplomata i działacz komunistyczny, minister spraw zagranicznych (1989–1990), parlamentarzysta, od 1990 do 1998 przewodniczący Przewodniczący Węgierskiej Partii Socjalistycznej (MSZP), premier Węgier w latach 1994–1998.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w wielodzietnej rodzinie działacza komunistycznego, który został zamordowany w 1944 przez Niemców[1][3]. Od jedenastego roku życia pracował jako robotnik[2]. W 1949 ukończył szkołę średnią, po czym w latach 1950–1954 studiował rachunkowość w instytucie ekonomicznym w Rostowie nad Donem w Związku Radzieckim[2][3]. Po powrocie do kraju pracował jako urzędnik w ministerstwie finansów (1954–1959)[4].

Od 1954 był członkiem komunistycznej Węgierskiej Partii Pracujących (MDP), a od 1956 do powołanej po jej reorganizacji Węgierskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (MSZMP)[5]. W 1956 należał do komunistycznych bojówek zwalczających powstanie węgierskie (z powodu tej działalności w 2007 prezydent László Sólyom odmówił jego odznaczenia)[6].

Od 1959 Gyula Horn był zatrudniony w resorcie spraw zagranicznych. W latach 60. jako dyplomata pracował w ambasadach Węgier w Bułgarii i Jugosławii[7]. W 1970 ukończył partyjną akademię polityczną, a w 1977 uzyskał stopień kandydata nauk ekonomicznych[5]. Od 1969 był etatowym pracownikiem partyjnym zatrudnionym w wydziale spraw zagranicznych komitetu centralnego partii komunistycznej, którym kierował od 1983. W 1985 został wiceministrem spraw zagranicznych[7].

Pod koniec lat 80. należał do tzw. reformatorskiego skrzydła partii[6]. Był współpracownikiem Miklósa Németha. W jego gabinecie w początkowym okresie przemian politycznych pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych (1989–1990)[7]. W czerwcu 1989 wraz z austriackim ministrem spraw zagranicznych Aloisem Mockiem wziął udział w przecinaniu płotu na granicy austriacko-węgierskiej, będącego jednym z symboli żelaznej kurtyny[8]. Otwarcie tej granicy umożliwiło następnie Niemcom z NRD wyjazd do Niemiec Zachodnich poprzez Węgry i Austrię[9]. W 1989 wziął udział w powołaniu na bazie rozwiązanej MSZMP postkomunistycznej Węgierskiej Partii Socjalistycznej. Od 1990 do 1998 pełnił funkcję przewodniczącego tego ugrupowania[10].

Również w 1990 został wybrany do Zgromadzenia Narodowego, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego komisji spraw zagranicznych. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w wyborach w 1994, 1998, 2002 i 2006, zasiadając w węgierskim parlamencie do 2010[11].

Po zwycięstwie socjalistów w wyborach w 1994 został kandydatem swojego ugrupowania na urząd premiera, podejmując rozmowy koalicyjne z liberałami ze Związku Wolnych Demokratów[1]. Stanowisko premiera objął 15 lipca 1994, zajmując je do 6 lipca 1998[10], kiedy to socjaliści przeszli ponownie do opozycji. Jego gabinet przeprowadził m.in. pakiet reform gospodarczych autorstwa ministra finansów Lajosa Bokrosa, wprowadzający m.in. ograniczenie wydatków rządowych[3].

Był autorem wspomnień Cölöpök (1991) i Azok a kilencvenes évek... (1999)[12]. Wyróżniony m.in. Nagrodą Karola Wielkiego (1990)[3].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Gyula Horn był żonaty z Anną. Miał córkę Annę i syna Gyulę[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Jane Perlez: Man in the News; Gyula Horn, Recycled Communist, to Lead Hungary. nytimes.com, 1994-06-05. [dostęp 2013-06-21]. (ang.).
  2. a b c Douglas Martin: Gyula Horn, Helped Part Iron Curtain, Dies at 80. nytimes.com, 2013-06-20. [dostęp 2013-06-21]. (ang.).
  3. a b c d e George Gomori: Gyula Horn obituary. guardian.co.uk, 2013-07-08. [dostęp 2013-07-09]. (ang.).
  4. Audio Archive – Gyula Horn (1932–). coe.int, 1995-04-26. [dostęp 2013-06-21]. (ang.).
  5. a b Horn Gyula. parlament.hu, 2017-09-02. (węg.).
  6. a b Sólyom lehnt Auszeichnung für Horn ab. orf.at, 2011-09-24. [dostęp 2017-09-02]. (niem.).
  7. a b c David Childs: Gyula Horn: Politician who helped bring down the Iron Curtain. independent.co.uk, 2013-06-30. [dostęp 2013-06-30]. (ang.).
  8. Robert Hodgson: Gyula Horn dies at 80. budapesttimes.hu, 2013-06-20. [dostęp 2013-06-21]. (ang.).
  9. Zoltan Simon: Gyula Horn, leader in Hungary’s transition from communism, dies at 80. articles.washingtonpost.com, 2013-06-20. [dostęp 2013-06-30]. (ang.).
  10. a b Leaders of Hungary. zarate.eu. [dostęp 2017-09-02]. (ang.).
  11. Profil na stronie Zgromadzenia Narodowego. [dostęp 2017-09-02]. (węg.).
  12. Bogdan Góralczyk: Węgierski pakiet. Warszawa: Familia, 2000, s. 209.