Katedra we Freising

Konkatedra śś. Marii i Korbiniana

Dom St. Maria und St. Korbinian

konkatedra
Fasada
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Bawaria
Miejscowość	Freising
Adres	Domberg 36, 85354 Freising
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki (łaciński)
Archidiecezja	Monachium i Freising
Konkatedra • nadający tytuł	od 1983 Jan Paweł II
Wezwanie	śś. Marii i Korbiniana
Historia Data zakończenia budowy II połowa XII wieku Ważniejsze przebudowy XV wiek, XVII wiek, 1724
Dane świątyni Styl romański, barokowy Architekt Bracia Asamowie Wieża kościelna • liczba wież 2 Liczba naw 5 Organy • liczba głosów • liczba manuałów 52 3
Położenie na mapie Bawarii Konkatedra śś. Marii i Korbiniana
Położenie na mapie Niemiec Konkatedra śś. Marii i Korbiniana
48°23′56″N 11°44′47″E/48,398889 11,746389
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Konkatedra śś. Marii i Korbiniana (niem. Dom St. Maria und St. Korbinian, powszechnie znana jako Freisinger Dom) – rzymskokatolicka świątynia znajdująca się w niemieckim mieście Freising, do 1803 siedziba diecezji Freising, od 1983 konkatedra archidiecezji Monachium i Freising.

Kościół w tym miejscu, poświęcony świętej Marii, został założony w 715 roku przez bawarskiego księcia Theodberta(inne języki). W 739 święty Bonifacy-Winfrid utworzył na rozkaz papieski cztery diecezje w Bawarii, a tutejszy kościół został siedzibą jednej z nich. Biskup Arbeo z Fryzyngi(inne języki) założył klasztor, szkołę katedralną i bibliotekę. Klasztorne rękopisy przechowywane są obecnie w Bawarskiej Bibliotece Państwowej. W latach 855–875 wzniesiono tu nową katedrę przypominającą bazyliki wczesnochrześcijańskie. Świątynia została odbudowana po pożarze w II połowie XII wieku. Pod koniec XV wieku budynek został przebudowany w stylu gotyckim przez Jörga von Halsbacha(inne języki), który m.in. zastąpił płaski strop murowanym sklepieniem^[1]. W 1563 dzwony katedralne zostały zniszczone wskutek pożaru^[2]. W latach 1699–1701 wymieniono posadzkę, usuwając nagrobki biskupów^[3]. W XVII wieku, na zlecenie bpa Veita Adama von Gepeckha(inne języki), przebudowano sklepienie w stylu renesansowym, przykrywając je białą sztukaterią oraz zainstalowano nowy ołtarz główny z obrazem pędzla Petera Paula Rubensa. W 1724 wnętrze katedry zostało przebudowane w stylu barokowym przez braci Asamów^[1]. W celu doświetlenia wnętrza powiększono okna clerestorium, a starsze elementy wyposażenia przeniesiono do krypty^[3]. W 1802 diecezja została zsekularyzowana. W 1821 jego nową siedzibą ordynariusza zostało Monachium^[1], a mimo swojego historycznego znaczenia dawna katedra stała się kościołem filialnym miejskiej parafii św. Jerzego^[3]. W 1826 wzgórze katedralne zostało siedzibą seminarium duchownego i gimnazjum. Jednym z absolwentów i nauczycieli uczelni był późniejszy papież Benedykt XVI, który w 1951 w tym kościele przyjął święcenia kapłańskie. W latach 1919–1921 świątynię poddano renowacji, a fasada obecny wygląd uzyskała podczas gruntownego remontu w latach 1960–1970^[3]. W 1968 roku wyższe seminarium duchowne przeniesiono do Monachium, a w dawnej rezydencji biskupiej otwarto centrum edukacyjne Kardinal-Döpfner-Haus. W 1972 zamknięto niższe seminarium, dwa lata później w jego salach utworzono Diecezjalne Muzeum Sztuki Chrześcijańskiej. W 1981 liceum przeniesiono do nieodległego gmachu Philippsschloss(inne języki). W 1983 dawna katedra została wyniesiona do godności konkatedry archidiecezji Monachium i Freising. W 1994 otwarto bibliotekę, a w 2018 rozpoczęto remont kompleksu^[4].

Świątynia ma cechy romanizmu i baroku. Ma układ bazylikowy, w nawach bocznych znajdują się empory^[3]. Do świątyni wchodzi się przez barokowy portal z 1681 roku, z kamienną figurą św. Korbiniana. Między kruchtą a nawą zachował się romański portal z figurami cesarza Fryderyka I Barbarossy, biskupa (prawdopodobnie Ottona z Fryzyngi, wuja cesarza lub Alberta I(inne języki), budowniczego katedry), cesarzowej Beatrycze Burgundzkiej i ropuchy będącej symbolem płodności^[5].

W ołtarzu głównym znajduje się kopia obrazu Maryi jako niewiasty obleczonej w słońce autorstwa Petera Paula Rubensa, oryginał z 1605 przechowywany jest w monachijskiej Starej Pinakotece. Za prezbiterium ulokowano kaplicę św. Maksymiliana, na zakończeniu południowej nawy – św. Jana Nepomucena, a północnej – barokową kaplicę sakramentalną. W nawach bocznych zachowały się obrazy z okresu renesansowej przebudowy, będące dziełami m.in.: Petera Candida(inne języki) , Johanna Matthiasa Kagera(inne języki), Johanna Ulricha Lotha(inne języki) czy Joachima von Sandrarta. Z okresu tej przebudowy pochodzi również ambona, zamontowana przy filarze południowej nawy. Freski nad westybulem przedstawiają życiorys Abrahama, Izaaka i Jakuba, będącego alegoriami trzech osób boskich: Boga Ojca, Syna Bożego i Ducha Świętego. Nad ołtarzem widnieje scena adoracji baranka^[3], a nad prezbiterium – iluzoryczna kopuła podtrzymywana przez postacie czterech ewangelistów^[6] i wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem. Fresk nad schodami we wschodniej części nawy upamiętnia tysiąclecie kościoła i poświęcony jest Świętej Trójcy, a nad pozostałą częścią nawy ukazano św. Korbiniana i jego cnoty triumfujące nad wadami. Dwadzieścia obrazów umieszczonych na balustradach empor przedstawia sceny z życia tegoż świętego. Freski w nawach bocznych nawiązują do ustawionych w nich ołtarzy^[3]. Zamykany prospekt organowy pochodzi z lat 1622–1623, jest on obudową dla 52-głosowych, trójmanuałowych organów wykonanych przez Winfrieda Albieza(inne języki) pod koniec lat 70. XX wieku^[7].

Na terenie kompleksu przechowywana jest srebrna ikona Matki Bożej, którą namalować miał Łukasz Ewangelista. Trafiła do Freising z Konstantynopola przez Włochy i Anglię, została podarowana katedrze przez biskupa Nikodemusa della Scalę(inne języki) i przechowywana jest w barokowym ołtarzu w muzeum diecezjalnym^[6].

W katedrze złożono szczątki świętego Korbiniana, świętego Nonnosa, większości z 60 biskupów Freising oraz licznych kanoników^[3]. W romańskiej krypcie z 1159 roku, na pustym sarkofagu św. Korbiniana, ustawiona jest neoromańska szkatuła z jego relikwiami, wykonana w 1861 roku przez monachijskiego złotnika Ferdinand von Harrach(inne języki). Jedna z kolumn krypty wyróżnia się bogatą dekoracją rzeźbiarską, ze scenami walki ludzi z bestiami i smokami oraz Jezusa Chrystusa przynoszącego nadzieję^[6].

Na wieżach katedry zachowało się osiem z jedenastu renesansowych dzwonów, odlanych po pożarze z 1563. Największy dzwon katedry, o wadze 5200 kg i tonie g⁰, wykonano w 1724 roku na zlecenie elektora Maksymiliana II Emanuela z materiału z tureckich armat użytych podczas oblężenia Belgradu w 1688 roku. 13 października 2007 kardynał Friedrich Wetter poświęcił dwa nowe dzwony odlane w ludwisarni Rudolfa Pernera w Pasawie^[2].

• 
  Widok na wzgórze katedralne z południa
• 
  Dziedziniec klasztorny
• 
  Widok ze wschodu na kaplicę św. Maksymiliana
• 
  Portal główny
• 
  Romański portal
• 
  Wnętrze
• 
  Ołtarz główny
• 
  Ambona
• 
  Organy
• 
  Wnętrze kaplicy św. Maksymiliana