Przejdź do zawartości

Prymas

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Herb prymasa (nie-kardynała, na taśmie pod tarczą znajduje się dewiza)

Prymas (łac. primas, od primus – pierwszy) – tytuł arcybiskupów katolickich związany z niektórymi stolicami biskupimi i ich historyczną rolą. Występuje również w niektórych kościołach anglikańskich, luterańskich i starokatolickich. Określany jako „pierwszy między równymi” – „primus inter pares”, nie posiada obecnie szczególnej władzy, pełniąc najczęściej funkcje ceremonialne (np. pierwszeństwo honorowe wśród biskupów danego kraju). Biskupi będący prymasami obdarzani byli na przestrzeni wieków różnymi przywilejami, jak np. prawo do stroju kardynalskiego, pełnienie funkcji legata. W Polsce tytuł prymasa Polski przysługuje arcybiskupom gnieźnieńskim, z kolei prymasa Włoch – papieżom.

Prymas Polski

[edytuj | edytuj kod]
 Główny artykuł: Prymas Polski.

Przywilejem Prymasa Polski jest automatyczne członkostwo w Radzie Stałej Konferencji Episkopatu Polski oraz prawo noszenia szat kardynalskich, nawet jeśli kardynałem nie jest, z wyjątkiem czerwonej piuski[1][a].

Prymasi w poszczególnych krajach

[edytuj | edytuj kod]

Opat prymas

[edytuj | edytuj kod]

Obecnie tytuł przełożonego w niektórych zakonach:

Dawniej prymasami byli także opaci ważnych klasztorów benedyktyńskich w: Fuldzie (papież Jan XIII w 969 nadał opatowi Fuldy tytuł prymasa nad wszystkimi opatami Germanii i Galii), Monte Cassino, Fleury i Rzymie (klasztor św. Anzelma).

  1. Zarówno abp Józef Glemp, jak i abp Henryk Muszyński, w chwili ingresu przywdziali purpurę. Kolejni prymasi – abp Józef Kowalczyk i abp Wojciech Polak pozostali przy swoim stroju biskupim i nie przyjęli purpury kardynalskiej.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Korytkowski Jan, Arcybiskupi gnieźnieńscy, T. 4 – wynik wyszukiwania – DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2017-11-26].
  2. MONTENEGRINA - digitalna biblioteka crnogorske kulture i nasljedja [online], montenegrina.net [dostęp 2019-09-13] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-04].
  3. a b c d e f g h i j k Prymas w: Catholic Encyclopedia (1913)
  4. L'Évêque et ses collaborateurs — Diocèse de Nancy et de Toul [online], catholique-nancy.fr [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-10] (fr.).
  5. Bourges [online], teologiapolityczna.pl [dostęp 2017-11-26].
  6. [1]